Żnin: miasto na Pałukach

Tego szukamy w Żninie

Przekonaj się, co kryje się pod najczęściej wyszukiwanymi frazami internautów, takimi jak: Żnin, pogoda Żnin, praca Żnin, cukrownia Żnin, epoka Żnin, hotel cukrownia Żnin.

Jeśli jesteś osobą, która chce dowiedzieć się czegoś więcej o Żninie, tutaj możesz przeczytać kilka słów o jego historii oraz zerknąć w aktualności.

---

Ptolemeusz użył nazwy „Setidava”, która identyfikowana jest z dzisiejszym Żninem, miejscem położonym na szlaku bursztynowym. W VI–VIII w. funkcjonował gród obronny.

W 1118 r. pojawiła się pierwsza pisana wzmianka o Żninie, istotnej osadzie targowej i grodzie kasztelańskim na południowym brzegu Jeziora Dużego Żnińskiego. Był także centralnym punktem dóbr arcybiskupów gnieźnieńskich od XIII do XVI w. Dwór arcybiskupi był obecny na tym obszarze, a w początkach XV w. wzniesiono dworzec arcybiskupi, znany czasem jako zamek lub pałac. Żnin przez wieki pełnił funkcję nieformalnej stolicy arcybiskupów gnieźnieńskich.

W 1262 r. arcybiskup Janusz otrzymał przywilej od księcia Bolesława Pobożnego, zwalniający mieszkańców dóbr kościelnych spod jurysdykcji książęcej i ciężarów prawa polskiego. W wyniku tych postanowień Żnin został lokowany na prawie magdeburskim między 1263 a 1272. Kolejny przywilej monarszy z 1284 r. umożliwił arcybiskupom bicie monet w Żninie. Miasto zostało zniszczone przez Krzyżaków w 1331 r., jednak w 1339 r. wzniesiono imponujący klasztor dominikanów z kościołem św. Jana Chrzciciela. W połowie XIV w. rozpoczęto budowę obronnego muru miejskiego, a w połowie XV w. dodatkowo wzmocniono go systemem obrony artyleryjskiej. Żnin wraz z zamkiem w Wenecji tworzył strategiczny kompleks obronny, chroniący dobra biskupie na granicy z Zakonem Krzyżackim. Po zniszczeniu zamku w Wenecji w drugiej połowie XV w. siedziba administracji dóbr prymasowskich została przeniesiona ponownie do Żnina.

W roku 1374 Żnin stał się ulubioną siedzibą arcybiskupa Janusza Suchywilka, byłego kanclerza koronnego, co przyniosło miastu okres rozkwitu. W latach 1414, 1418, 1422 król Władysław Jagiełło odwiedził Żnin. W okresie 1496–1503 kardynał, syn króla Fryderyk Jagiellończyk, często przebywał w Żninie. Miasto było wielokrotnie dotknięte pożarami (np. 1447, 1494, 1495, 1601, 1688, 1692, 1700, 1751) i epidemiami, co drastycznie wpłynęło na populację. W latach siedemdziesiątych XVI w. w Żninie mieszkało 86 rzemieślników różnych zawodów, 16 rybaków, 11 piekarzy, 3 rzeźników, 5 szynkarek, 4 przekupki, 2 drylowników wina, a mieszczanie uprawiali 24 łany ziemi.

W wyniku wojen XVII i XVIII w. miasto zubożało, a domy, ulice, łaźnia, cegielnia i fortyfikacje uległy zniszczeniu. W XVIII w. pojawiło się kilkanaście cechów, a kupcy utworzyli gildie.

Od 1870 r. do początków XX w. Żnin przechodził modernizację infrastruktury, wznosząc wiele użytecznych budynków, takich jak straż pożarna, więzienie, szpital, rzeźnia. Wybudowano studnie głębinowe z miejską siecią wodociągową oraz gazownię. Ulice zostały wybrukowane, a na nich ustawiono lampy – najpierw naftowe, później gazowe.

Pod koniec XIX w. zbudowano kolej normalnotorową do Inowrocławia, Damasławka i Rogoźna (1889) oraz do Bydgoszczy przez Szubin (1895). Powstała również sieć kolei wąskotorowych: Żnin – Szelejewo (1894), odnoga do Ośna (1895), trasa do Gąsawy przez Wenecję i Biskupin. W tym okresie pojawiły się też większe przedsiębiorstwa, takie jak mleczarnie, olejarnia, tartak, cegielnia, garbarnia, fabryka maszyn rolniczych, browar parowy, młyn parowy, wytwórnia octu, z największą rolą odgrywaną przez cukrownię z lat 1893–1894, zatrudniającą około 800 osób w sezonie.

W trakcie powstania wielkopolskiego w styczniu 1919 r. Żnin i okolice były areną zaciętych walk z Niemcami. W czasie drugiej wojny światowej Niemcy wysiedlili kilkuset polskich mieszkańców Żnina, a ponad 200 zesłali na roboty przymusowe w głąb Rzeszy. Po wojnie dzięki procesowi industrializacji miasto zaczęło szybko się rozwijać, a do dzisiaj funkcjonuje w nim kilka większych przedsiębiorstw przemysłowych z branży spożywczej, metalowej i maszynowej. Od 1999 r. Żnin pełni funkcję stolicy powiatu w województwie kujawsko-pomorskim.